Μονοπάτια στον Πόρο
Οι ντόπιοι και οι τουρίστες πήγαιναν παλαιότερα στις διάφορες τοποθεσίες του Πόρου και των απέναντι τοποθεσιών της Πελοποννήσου με τα πόδια ή με τα άλογα μέσα από πανέμορφα μονοπάτια, πολλά από τα οποία διατηρούνται μέχρι και σήμερα.
Α. Στη Σφαιρία υπάρχει μία πανέμορφη διαδρομή, που διασχίζει όλο τον Λόφο της Σφαιρίας. Ανεβαίνετε με τα πόδια ή με κάποιο μεταφορικό μέσο στη Δεξαμενή του Πόρου που βρίσκεται στην αρχή της Κορυφογραμμής του λόφου. Πίσω από την Δεξαμενή και δίπλα από τον παλιό Ανεμόμυλο ξεκινά ένα ειδικά διαμορφωμένο και σηματοδοτημένο παλιό μονοπάτι, που κατευθύνεται προς την άλλη άκρη του λόφου, ανάμεσα σε θυσανωτούς θάμνους και δέντρα, με θαυμάσια θέα αριστερά και δεξιά. Το μονοπάτι σε κάποια σημεία κατεβαίνει, σε κάποια σημεία ανεβαίνει και στο τέλος καταλήγει στο εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων, από όπου η θέα στο περιβάλλον και στη θάλασσα είναι εκπληκτική. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής, που διαρκεί περίπου 20 λεπτά, υπάρχουν παγκάκια για να ξεκουραστείτε. Λίγο πριν φτάσετε στο εκκλησάκι, υπάρχει όπως πηγαίνετε δεξιά σας έξοδος για κάθοδο, που οδηγεί μέσα από στενά σοκάκια στην παραλία της Πούντας, στο ύψος του Αρχαιολογικού Μουσείου, αν δεν θέλετε να ξαναγυρίσετε πίσω στη Δεξαμενή μέσα από την αντίστροφη διαδρομή.
B. Τα παλιά τα χρόνια πήγαινε κάποιος στον Ναό του Ποσειδώνα από τρεις υπέροχες διαδρομές, ανάμεσα σε πεύκα, ελιές, συκιές και χαρουπιές, με θαυμάσια θέα στο πολύμορφο φυσικό περιβάλλον του νησιού, που είναι γεμάτο από αγριολούλουδα, σπάνιες σπέντζες, κυκλάμινα και παπαρούνες, καθώς και στην νοτιοανατολική ακτογραμμή, στη θάλασσα του Πόρου.
(α). Στην πρώτη διαδρομή, το μονοπάτι ξεκινούσε από το Συνοικισμό, περνούσε από την Παναγία στη Βρυσούλα, συνέχιζε προς τον Προφήτη Ηλία, έφθανε στον Άγιο Στάθη, στη συνέχεια στον Άγιο Νεκτάριο και από εκεί μέσα από το οροπέδιο του Πολυχρόνι, στα «Παλάτια» που βρίσκεται ο Ναός του Ποσειδώνα.
Από το Ναό μπορούσε να κατέβει κάποιος στην «Βαγιωνιά», για μπάνιο περνώντας μέσα από το λεκανοπέδιο της Φούσας ή να πάει για ψάρεμα στην «Σκάρπιζα» περνώντας από την Στέρνα του «Κρο», ένα πανέμορφο κτήμα με τρεχούμενο νερό.
Σήμερα για να πάμε από τον Πόρο στο Ναό του Ποσειδώνα με την πρώτη διαδρομή, χρησιμοποιούμε τρία διαδοχικά μονοπάτια και ο χρόνος που απαιτείται είναι περίπου μία (1) ώρα και τριάντα (30) λεπτά, με κάποιες στάσεις.
1. Το πρώτο μονοπάτι ξεκινά από το τέλος του Συνοικισμού και περνώντας μέσα από το ξεροπόταμο καταλήγει στη Βρυσούλα, στην οποία μπορεί κάποιος να φτάσει και από τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο.
2. Μετά τη Βρυσούλα, το δεύτερο μονοπάτι ξεκινά ακριβώς πάνω από την πηγή, και συνεχίζει φτάνοντας στον Άγιο Στάθη.
3. Από τον Άγιο Στάθη ξεκινά το τρίτο μονοπάτι, το οποίο περνά από τον Αγιο Νεκτάριο και περνώντας από το μικρό οροπέδιο "Πολυχρόνι", φτάνει στη μεγάλη ελιά που βρίσκεται στην άκρη του άλλου οροπέδιου, στο οποίο βρίσκεται ο Ναός του Ποσειδώνα (η μπλε διαδρομή (1) όπως φαίνεται στον χάρτη).
(β). Για να να ανέβουμε με τη δεύτερη διαδρομή στο Ναό του Ποσειδώνα, ακολουθώντας τον παραλιακό δρόμο του Ασκελίου, στο Περίπτερο κάνουμε αριστερά και στο supermarket του "Σταυριανέα" ανεβαίνουμε δεξιά. Η δεύτερη διαδρομή, ξεκινά από ένα μονοπάτι που βρίσκεται λίγο πάνω και αριστερά από τα studios "Delelos", στο τέλος του οικισμού.
Το σηματοδοτημένο ελικοειδές μονοπάτι ανεβαίνει προς την πλαγιά του Προφήτη Ηλία. Σε μερικά σημεία της διαδρομής τα όρια του μονοπατιού είναι ασαφή και χρειάζεται να προσέχουμε την σήμανση του μονοπατιού.
Φτάνοντας στον κυρίως όγκο της νότιας πλευράς του όρους Προφήτη Ηλία, κάνουμε λίγο αριστερά για να βρούμε τη συνέχεια του μονοπατιού και προχωρώντας κατευθυνόμαστε εύκολα στο οροπέδιο Παλάτια, στο σημείο που βρίσκεται ένα παλιό αλώνι της περιοχής.
Το ίδιο μονοπάτι χρησιμοποιούσαν παλιά και οι "ρετσινάδες" για να κατεβάσουν το ρετσίνι, που μάζευαν σε μικρές στέρνες, με τα άλογα και τα μουλάρια και να το μεταφέρουν στο Ασκέλι, από όπου το έπαιρναν τα καϊκια για να το πάνε στον Πειραιά.
(γ). Με την τρίτη διαδρομή μπορούσε να πάει κάποιος στο Ναό του Ποσειδώνα και από το Μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής, από ένα παλιό μονοπάτι που ξεκινούσε από το ύψωμα πάνω από το Μοναστήρι και περνώντας από τον οικισμό «Σαμουήλι», κατέληγε στο Ναό του Ποσειδώνα.
Οι παλιοί θυμούνται ότι από το μονοπάτι αυτό κατέβαιναν στο Μοναστήρι για να εκκλησιαστούν τις Κυριακές οι κάτοικοι του "βουνού" στον Πόρο. Ειδικά τον 15Αύγουστο, κατέβαιναν αποβραδίς, την παραμονή και "στρατοπαίδευαν" δίπλα στο Μοναστήρι, για να συμμετέχουν στον εσπερινό, στον εκκλησιασμό, στην Θεία Κοινωνία και στο μεγάλο "πανηγύρι" που γινότανε την επόμενη ημέρα, στην εορτή της Ζωοδόχου Πηγής.
Σήμερα η τρίτη διαδρομή που οδηγεί από το Μοναστήρι στο Ναό του Ποσειδώνα, έχει αντικατασταθεί από τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο που ξεκινά λίγο πριν από το Ξενοδοχείο "Σειρήνα" και μετά από μία ελικοειδή πανέμορφη διαδρομή μέσα στα δάση, καταλήγει στο Ναό του Ποσειδώνα.
Λίγο πριν φτάσετε στο Ναό, κάντε μία στάση και απολαύστε την εκπληκτική θέα του Σαρωνικού από ψηλά, στην οποία φαίνονται τα Μέθανα, η Αίγινα, μέχρι και τα φώτα του Πειραιά τις ξάστερες νύχτες του καλοκαιριού.
Γ. Μία όμορφη διαδρομή είναι η κυκλική διαδρομή στον Φάρο Ντάνα, στον Γερολιμένα.
Η διαδρομή αρχίζει από τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο του νησιού. Η αρχή του μονοπατιού έχει σήμανση με πινακίδα.
Από το μονοπάτι κατεβαίνουμε στην παραλία, την περνάμε και στο τέλος της βοτσαλωτής ακτής ανεβαίνουμε στα βράχια της παραλίας και συνεχίζουμε σε πολύ ευδιάκριτο στενό μονοπάτι, με κίτρινα όρια, φτάνοντας στο ακρωτήρι Ακρίτσα, μετά από 15 περίπου λεπτά, στο οποίο βρίσκεται ο Φάρος Ντάνα, που δεσπόζει στην είσοδο του κόλπου του Πόρου και χτίστηκε το 1870 από την Γαλλική Εταιρεία Οθωμανικών Φάρων (είναι ένας από τους πιο όμορφους πετρόκτιστους τετράγωνους φάρους της χώρας μας).
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2011, το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη ολοκλήρωσε την πλήρη και εκ βάθρων αποκατάσταση του ιστορικού πετρόκτιστου φάρου. Το αποτέλεσμα όμως υπήρξε εντυπωσιακό και ο ανακαινισμένος Φάρος είναι σήμερα ένα στολίδι για την περιοχή του Πόρου και μια υπενθύμιση για την αξία αυτών των σπουδαίων πολιτιστικών μνημείων της ναυτικής μας κληρονομιάς.
Το κτίριο του Φάρου και οι ενδιαιτήσεις του αποκαταστάθηκαν πλήρως και το κτίριο εξοπλίστηκε με φωτοβολταϊκά συστήματα για την πλήρη ενεργειακή του επάρκεια.
Μετά τον Φάρο, ακολουθούμε ένα μονοπάτι που βρίσκεται πάνω στην κορυφογραμμά του λόφου και στη συνέχεια κατεβαίνουμε μέσα από έναν ελαιώνα στον ασφαλτοστρωμένο δρόμο, από τον οποίο φτάνουμε στο σημείο απ' όπου ξεκινήσαμε.
Δ. Απέναντι στον Γαλατά οι Τουρίστες ξεκινούσαν από την Πλάκα με γαϊδουράκια για να επισκεφτούν το περίφημο Λεμονοδάσος, με τους νερόμυλους και τον καταρράκτη που το πότιζε διατηρώντας καταπράσινες τις λεμονιές.
Σήμερα το μονοπάτι ξεκινάει από την παραλία της Αλυκής, φθάνει μέχρι το ακρωτήρι της παραλίας και στη συνέχεια προχωρά πίσω κατά μήκος της ακτής της λιμνοθάλασσας και παίρνει το μονοπάτι που οδηγεί στην Παναγίτσα Αρτιμού. Από το σημείο αυτό το μονοπάτι ανηφορίζει προς την παλιά ταβέρνα του Καρδάση, στην οποία βρισκόταν ο ένας από τους τρεις νερόμυλους του Λεμονοδάσους με έναν μικρό τεχνητό καταρράκτη που παλιά κινούσε τον νερόμυλο. Πριν φτάσετε στην ταβέρνα του Καρδάση το μονοπάτι κατηφορίζει περνώντας από την πηγή "Κρο", προς το παρεκκλήσι του Αγίου Σεραφείμ και συνεχίζοντας βγαίνει στον κεντρικό δρόμο, μέσω του οποίου επιστρέφουμε στην παραλία της Αλυκής.
Ε. Άλλη διαδρομή, απέναντι στην Τροιζηνία, είναι αυτή που ξεκινά από το χωριό της Τροιζήνας, απέναντι στον Γαλατά, περνά από την πέτρα του Θησέα, διακλαδίζεται και καταλήγει στις αρχαιότητες της Αρχαίας Τροιζήνας και στο Διαβολογέφυρο.
Η διαδρομή προς τις αρχαιότητες και το Διαβολογέφυρο ξεκινά από την πλατεία του χωριού της Τροιζήνας. Ακολουθούμε τον δρόμο που βγαίνει από την πλατεία του χωριού (είναι η προέκταση του δρόμου από τον οποίο ήρθαμε στο χωριό) και προχωράμε σύμφωνα με τις πινακίδες της σήμανσης. Λίγο αργότερα ο δρόμος μετατρέπεται σε δύσκολο χωματόδρομο ο οποίος οδηγεί στις αρχαιότητες της Αρχαίας Τροιζήνας και καταλήγει πιο πάνω στο Διαβολογέφυρο.
Το Διαβολογέφυρο είναι μια απόκρημνη περιοχή με άγρια ομορφιά, μια πανέμορφη χαράδρα με πλούσια βλάστηση, γεμάτη από πικροδάφνες, αιωνόβια δέντρα και πλατάνια. Στο βάθος της τρέχει ένα μικρό ποτάμι, που κατεβαίνει από τα βουνά δημιουργώντας σε ορισμένα σημεία του μικρές λίμνες με παγωμένο πεντακάθαρο νερό ανάμεσα σε τεράστια βράχια. Μικροί καταράκτες κυλούν σε λειασμένα βράχια. Καβουράκια, πεταλούδες και πολύχρωμα έντομα ξεπηδούν από παντού.
Πριν φτάσουμε στο Διαβολογέφυρο βρίσκεται ο χώρος με ότι έχει απομείνει από τις αρχαιότητες της Αρχαίας Τροιζήνας.
Από την Αρχαία Τροιζήνα σωζονται ελάχιστα, αφού άλλα καταστράφηκαν και άλλα χρησιμοποιήθηκαν για μετεγενέστερες κατασκευές.
Υπάρχουν όμως εξαιρετικά ευρήματα τα οποία φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πόρου αλλά και στο Εθνικό Αρχαιολογικό.
Σήμερα σώζονται τμήματα των τειχών της Αρχαίας Πόλης, καθώς και τμήματα του Διατειχίσματος. Ένας από τους πύργους του διατειχίσματος, μάλιστα, αποτελεί τοπόσημο για την περιοχή λόγω του σωζόμενου ύψους του.
Η Αρχαία Πόλη που είχε Τείχη, Ακρόπολη, Αγορά και πολλά Ιερά βρισκόταν στα δυτικά του σημερινού οικισμού, κτισμένη στη βόρεια πλαγιά του όρους Αδέρες και σε τμήμα της προσχωσιγενούς πεδιάδας.
Στην κορυφή του λόφου ήταν η Ακρόπολη, ξεχωριστά οχυρωμένη και σε αυτή βρισκόταν ο ναός της Σθένιας Αθηνάς.
Όρια της Αρχαίας Πόλης αποτελούσαν ένα ρέμα στα ανατολικά (το ρέμα του Αγίου Αθανασίου) και ένα δεύτερο στα δυτικά (το Γεφυραίο ρέμα ή Χρυσορρόας). Η Ακρόπολη της Αρχαίας Πόλης, βρισκόταν σε λόφο στα νότια σε υψόμετρο 313 μ. και κατά μήκος των δύο αυτών ρεμάτων κατέβαιναν δύο επιμήκεις βραχίονες του οχυρωματικού περιβόλου της. Κατά τον Παυσανία η Πόλη περικλειόταν από τείχος χτισμένο με πλίνθους.
Η Αγορά βρισκόταν στην ομαλή περιοχή στις υπώρειες του βουνού, ενώ το "επιφανέστατον" (Παυσανίας ΙΙ.32.1) τέμενος του Ιππολύτου βρισκόταν εκτός των τειχών της πόλεως, δυτικά του Γεφυραίου ρέματος, σε απόσταση περίπου 800μ. από την αρχαία αγορά και σε ψηλότερο επίπεδο των υπωρειών του ίδιου βουνού.
Στην Αγορά υπήρχε ο ναός της Σωτήρας Αρτέμιδος, κατασκευασμένος από Αιγινίτικο πωρόλιθο, που αποτελούνταν από πρόναο και σηκό. Μέσα στο ναό υπήρχαν βωμοί των υποχθόνιων θεών και μνημείο του Πιτθέα, στο οποίο βρισκόταν τρεις θρόνοι όπου κάθοταν ο Πιτθέας και δύο δικαστές.
Νότια του ναού υπήρχε το Ιερό του Μουσσών, στη θέση όπου σήμερα βρίσκονται τα ερείπια Ρωμαϊκού αψιδωτού κτιρίου.
Στην Αγορά υπήρχε και ο ναός του Διός του Σωτήρος, που είχε ιδρύσει ο Αέτιος, με βωμούς και στοές.
Επίσης κοντά στην Αγορά βρισκόταν το Θέατρο της Τροιζήνας και δίπλα ο ναός της Λύκειας Αρτέμιδος, ενώ πιο πέρα βρίσκοταν ο ναός του θεάριου Απόλλωνα. Ανάμεσα στους 2 αυτούς ναούς βρισκόταν η Ιερή Πέτρα και στην άκρη της Αγοράς βρισκόταν η Στοά της Τροιζήνας.
